
“Đi ra thế giới với người khổng lồ” có thể nói là một trong những quyển sách kinh doanh ấn tượng và giàu giá trị nhất mà mình đã may mắn đọc được.
Sách kinh doanh trên thị trường thì rất nhiều, nhưng thượng vàng hạ cám lẫn lộn, và đa phần tập trung vào các phương pháp marketing, bán hàng, hay nghệ thuật quản trị lãnh đạo là chủ yếu. Những quyển sách dành cho lĩnh vực sản xuất – công nghiệp chế tạo thì đa phần lại được viết bởi tác giả nước ngoài, khả năng ứng dụng cho điều kiện tại Việt Nam thường khá là hạn chế. Thế nên mình đã vô cùng bất ngờ và sung sướng khi tìm thấy cuốn sách này – một cuốn sách được viết bởi người Việt cho doanh nghiệp Việt.
Tác giả của quyển sách “Đi ra thế giới với người khổng lồ” là anh Phan Văn Phương, hiện đang là Giám đốc Trung Tâm R&D của TBS Group (Thai Binh Shoes Group). Chỉ gói gọn trong chưa đầy 300 trang là những kiến thức kinh doanh đắt giá và nguồn tài nguyên hữu ích cho các doanh nghiệp SME Việt Nam đang nuôi dưỡng hoài bão tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Có một vấn đề với nền kinh tế Việt Nam hiện nay mà mình cảm thấy rất trăn trở, chính là sự phụ thuộc rất lớn vào nguồn vốn FDI trong nhóm ngành sản xuất, chế biến chế tạo nhưng lại chưa xây dựng được hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ tương xứng. Đồng ý rằng với một nền kinh tế còn non trẻ như Việt Nam, việc các công ty nước ngoài đổ vốn đầu tư sản xuất ở nước ta đã tạo ra một nguồn lợi rất lớn về công ăn việc làm, từ đó thúc đẩy dòng tiền đi vào tiêu dùng và dịch vụ của cả nước. Tuy nhiên khi quan sát kỹ hơn, ta có thể thấy rằng các công ty nước ngoài chủ yếu chỉ đưa khâu sản xuất cuối cùng vào Việt Nam, tức là công đoạn lắp ráp thành phẩm, nơi mà họ có thể tận dụng lợi thế về nhân công giá rẻ và ưu đãi thuế quan.
Trong khi đó, Việt Nam lại không có nhiều công ty nắm được công nghệ gốc, hay có thể nói là “tinh hoa về chất xảm”, để có thể chủ động sản xuất nguyên liệu và phụ kiện cung cấp cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này dẫn đến một rủi ro tiềm ẩn, chính là việc các công ty nước ngoài sẽ dễ dàng di dời đến một đất nước khác khi mà lợi thế về giá nhân công của Việt Nam đang dần giảm đi sức hấp dẫn. Điều mình lo lắng là nhà nước và các công ty chỉ nhìn vào tăng trưởng GDP và nguồn vốn FDI đổ vào trong thời gian qua, mà nảy sinh tâm lý chủ quan, không ý thức được các hạn chế cần mau chóng khắc phục của ngành công nghiệp hỗ trợ. Nếu các công ty Việt Nam chỉ còn hài lòng với việc nhập khẩu hàng từ nước ngoài để làm thương mại dịch vụ, hoặc chấp nhận chỉ làm công đoạn lắp ráp thành phẩm cuối, thì nền kinh tế Việt Nam có lẽ sẽ khó mà tăng trưởng và cạnh tranh trong tương lai xa.
Đây cũng là vấn đề được tác giả chia sẻ và phân tích rất sâu sắc trong quyển sách với các dẫn chứng số liệu vô cùng cụ thể. Có lẽ vì bản thân mình đang trải nghiệm thực tế những khó khăn của một doanh nghiệp trong ngành công nghiệp phụ trợ đang cố gắng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, mà những chia sẻ của tác giả thật sự khiến mình thấm thía và đồng cảm. Thật là buồn biết bao khi thấy những đãi ngộ từ phía chính phủ, lại được doanh nghiệp nước ngoài tận dụng triệt để, trong khi chính doanh nghiệp nội địa lại rất chất vật để tiếp cận, đặc biệt là về nguồn vốn và hỗ trợ đất đai.
Tương tự trong kinh tế, khi chúng tôi đọc đến báo cáo về tỷ lệ phần trăm xuất khẩu, với kết quả các doanh nghiệp FDI chiếm phần lớn, thì đó là nỗi đau của những người hiểu câu chuyện “thua trên sân nhà”, hiểu lợi thế của đất nước đang bị các quốc gia khác tận dụng.
Đi ra thế giới với người khổng lồ
Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa mất cơ hội, và quyển sách này là một định hướng tuyệt vời cho các công ty sản xuất mong muốn được tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, trở thành đối tác của những người khổng lồ. Tác giả đã cung cấp các kiến thức và tư duy nền tảng từ việc lựa chọn mô hình kinh doanh, lựa chọn khách hàng và thị trường mục tiêu, đến quy trình R&D, xác định cấu trúc giá cả và chi phí, và quản trị chuỗi cung ứng. Tuy rằng những ví dụ mà tác giả đưa ra chủ yếu thuộc về ngành dệt may da giày, nhưng mình đánh giá là có tính ứng dụng rất cao, có thể mở rộng ra cho cả các ngành khác.
Ở lời giới thiệu về quyển sách, thạc sĩ Ngô Công Trường có nói rằng “cuốn sách sẽ giúp các doanh ghiệp Việt Nam đỡ “đổ máu” trên thương trường hơn, đặc biệt là tư duy doanh nghiệp tinh gọn”. Mình hoàn toàn đồng ý về nhận định này. Có khá nhiều kiến thức trong quyển sách mình ước rằng đã được biết sớm hơn, bởi nó đã có thể giúp doanh nghiệp mà mình đang làm việc tránh được một số sai lầm, cũng như tìm ra hướng đi đúng đắn sớm hơn. Đối với một công ty nhỏ đang loay hoay để phát triển, thì những gợi ý từ quyển sách là những chỉ dẫn vô cùng đắt giá và đem lại một niềm tin vững vàng hơn về khả năng vươn ra biển lớn của doanh nghiệp Việt Nam.
Đây là một quyển sách ngắn nhưng lại chứa đựng rất nhiều bài học. Tác giả có cách trình bày rất gãy gọn, súc tích, và đi theo một trình tự tư duy rõ ràng mạch lạc. Mình hy vọng quyển sách này được lan tỏa và biết đến thật rộng rãi trong cộng đồng doanh nhân Việt Nam, đặc biệt là những người đang làm trong ngành công nghiệp sản xuất xuất khẩu. Mình mong rằng một ngày nào đó, Việt Nam sẽ có các công ty có thể tự hào làm chủ các công nghệ gốc và là nhà cung cấp cấp 1 cho các thương hiệu lớn trên thế giới, để nguồn nhân lực của Việt Nam thật sự là của người Việt cho người Việt.










